I. Wprowadzenie i Kontekst Systemu SAP LeanIX

System SAP LeanIX jest nowoczesnym narzędziem, które wspiera budowę architektury korporacyjnej (EA) i transformację cyfrową organizacji. W systemie tym przechowuje się wszystkie informacje niezbędne do opisu architektury korporacyjnej firmy, począwszy od schematów danych i architektury technologicznej, a kończąc na liście aplikacji oraz procesów biznesowych.

LeanIX jest dystrybuowany przez SAP w modelu Software as a Service (SaaS), co oznacza, że jest dostępny wyłącznie w chmurze (Cloud) i można się do niego dostać „od ręki”. Aplikacja LeanIX została przejęta przez firmę SAP w listopadzie 2023 roku w celu uzupełnienia portfolio w zakresie zarządzania korporacyjną architekturą IT. Było to strategiczne posunięcie, zwłaszcza z perspektywy transformacji, którą SAP zapowiedział wraz z pojawieniem się produktów S/4HANA.

Z perspektywy użytkownika, LeanIX jest oceniany jako produkt o bardzo intuicyjnym i dobrze zorganizowanym interfejsie. Interfejs ten sprowadza się do czterech podstawowych zakładek: Dashboards, Inventory, Reports, Diagram oraz Collaboration.

II. Metamodel LeanIX – Serce Systemu i Modelowanie Architektury

Główną przewagą LeanIX, oprócz jego prostoty i łatwości użycia, jest wbudowany metamodel, który jest aktualnie w czwartej wersji. Metamodel umożliwia szybki start we wdrożeniu dobrych praktyk w modelowaniu architektury IT. Kluczowe jest to, że LeanIX zbudował model zależności między obiektami, aby ułatwić klientom modelowanie architektury. Ponadto, struktura modelu jest w pełni kompatybilna ze wszystkimi raportami, dashboardami i wizualizacjami graficznymi.

Model składa się z czterech głównych warstw, z czego jedna jest warstwą przekrojową. Warstwy te pomagają zrozumieć kontekst i wartość poszczególnych elementów architektury korporacyjnej, a przede wszystkim ich powiązania.

1. Warstwa I: Strategia i Transformacja (Warstwa Przekrojowa)

Warstwa ta przenika trzy pozostałe i obejmuje elementy planowania strategicznego oraz zarządzania zmianą. Umożliwia powiązanie celów strategicznych z elementami architektury oraz śledzenie inicjatyw transformacyjnych, np. związanych z wdrożeniem S/4HANA.

Kluczowe elementy tej warstwy to:

• Strategic Objectives (Cele Strategiczne): Odzwierciedlają czynniki wpływające na architekturę, np. zwiększenie sprzedaży bezpośredniej do klienta o 15%.
• Platformy: Grupy strategicznie istotnych funkcji, aplikacji lub technologii, które upraszczają środowisko IT, np. platforma e-commerce dla sprzedaży B2B.
• Inicjatywy: Obejmują wszelkiego rodzaju zmiany w architekturze, takie jak programy, projekty, Epic’i czy pomysły. Dla inicjatyw można określić cykl życia, oś czasu (daty aktywności, deadline), zależności z innymi elementami oraz osadzić ją w określonym miejscu. Ponadto, można ocenić, czy inicjatywa daje korzyść (benefit) dla organizacji i śledzić koszty OPEX oraz CAPEX.

2. Warstwa II: Architektura Biznesowa

Ta warstwa obejmuje:

• Organizacja (Organization): Dotyczy użytkowników i właścicieli aplikacji. Może być modelowana hierarchicznie (np. Polska, Niemcy, Stany Zjednoczone, siedziba główna) i zawierać podkategorie takie jak business unit, region, team lub customer.
• Zdolności Biznesowe (Business Capabilities): Modelują to, co aplikacje robią w celu wspierania celów biznesowych, np. obsługa klienta, zarządzanie flotą.
• Kontekst Biznesowy (Business Context): Wymiar kluczowy dla grupowania i analiz, obejmujący procesy (np. proces zakupowy, onboarding nowego pracownika), strumienie wartości (value streams), journey czy product.

3. Warstwa III: Architektura Aplikacji i Danych

Aplikacja jest centralnym elementem tego modelu.

• Obiekt Danych (Data Object): Reprezentuje dane przetwarzane i wymieniane przez aplikacje (np. klient, pracownik). Można dla nich określić poziom poufności.
• Aplikacja (Application): Łączy biznes (organizację, kontekst biznesowy) z technologią.
  • Cykl Życia (Life Cycle): Wskazuje, do kiedy aplikacja jest aktywna, kiedy ma zaplanowany koniec eksploatacji i wycofanie.
  • Klasyfikacja TIME: Metodyka Gartnera pomagająca ocenić jakość i wartość biznesową aplikacji. TIME oznacza Tolerate, Invest, Migrate i Eliminate.
  • Ocena Aplikacji: Wymaga określenia Technical Fit (dopasowanie techniczne) i Functional Fit (spełnianie potrzeb biznesowych), każdy na czterech poziomach.
• Interfejs (Interface): Połączenia między aplikacjami, umożliwiające przesyłanie obiektów danych, implementowane za pomocą komponentów IT.

4. Warstwa IV: Architektura Techniczna

Warstwa ta obejmuje technologie i dostawców:

• Dostawca (Provider): Podmioty zewnętrzne (np. AWS, Microsoft, Oracle). Można inwentaryzować dostawców, określić ich krytyczność (criticality) i koszty.
• Komponent IT (IT Component): Technologie i usługi, na których opierają się aplikacje (np. .NET, Virtual Server, Postgress, IaaS, PaaS, SaaS). Dostarczają informacji o rozwoju i eksploatacji, a także służą do modelowania kosztów i ryzyk technologicznych.
• Kategoria Technologiczna (Tech Category): Służą do grupowania komponentów IT (np. usługa, baza danych, relacyjne/nierelacyjne bazy danych).

III. Raportowanie, Wizualizacje i Analiza Danych (Muskuły LeanIX)

LeanIX pozwala na przetwarzanie, raportowanie i wyświetlanie danych za pomocą grafów, raportów i wizualizacji, pomagając lepiej zrozumieć środowisko architektoniczne. To właśnie na poziomie aplikacji system pokazuje swoje „muskuły”.

1. Przykłady Kluczowych Raportów

• Widok Zdolności Biznesowych/Procesów: Mapuje obszary biznesowe na podobszary wraz z aplikacjami, prezentując je na osi czasu. Umożliwia zobaczenie, jak architektura się zmieni (np. prognoza wycofywania aplikacji). Można zmieniać ujęcia danych, np. na Functional Fit (pokazując aplikacje niewystarczające), Technical Fit, Business Criticality (np. Mission Critical) lub Klasyfikację TIME (wskazując aplikacje do eliminacji lub inwestowania). Dostępne jest zaawansowane filtrowanie, np. według obszaru HR.
• Macierz Aplikacji (Application Matrix): Wizualizuje zależności między Organizacjami (na osi lewej) a Procesami (na osi górnej), umieszczając nazwy aplikacji w środku. Raport jest dynamiczny – użytkownik może rozwinąć (drill-down) hierarchię, np. dla Headquarter. W macierzy tej można wyświetlać różne widoki, w tym koszty IT (ciemniejsze pola oznaczają droższe rozwiązania) oraz Data Classification (klasyfikacja danych jako poufne lub publiczne).
• Widok Architektury Technicznej: Układ Kategorie Technologiczne vs. Dostawcy. Pozwala szybko ustalić, jakie komponenty (np. serwery, platformy) firma ma od konkretnego dostawcy (np. Dell lub IBM). Umożliwia to analizę kosztów, planowanie zmian architektonicznych i śledzenie drogi, jaką architektura przeszła.
• Macierz Oceny (Technical Fit vs. Functional Fit): Pokazuje, które aplikacje mają słaby Technical Fit i Functional Fit (do pozbycia się w pierwszej kolejności) oraz te, w które warto inwestować.

IV. Podsumowanie i Zalety

Główną przewagą aplikacji LeanIX jest jej metamodel oraz relacje między poszczególnymi elementami architektury. Na bazie metamodelu dane mogą być prezentowane, porównywane i analizowane w wielu różnych układach.

LeanIX jest rozwiązaniem lekkim, przejrzystym i oferuje ładną wizualizację. Wspiera transformację cyfrową i ułatwia tworzenie map zależności pomiędzy systemami, procesami i aplikacjami.

Dodatkową, bardzo cenną zaletą jest możliwość automatycznego zbierania danych z różnych źródeł, co znacząco zmniejsza pracochłonność procesu dokumentacji architektury.